Bizans’tan Osmanlı’ya Beykoz’un ayrılmaz bir parçası olan tarihi iskeleleri sizler için derledik.
Hemen hemen hepsi, hala çalışır durumda olan bu iskeleler tarihiyle ve yaşanmışlıklarıyla birbirinden apayrı karakterlere sahip. Aynı zamanda bulundukları semtlerin dokusuyla da özdeşleşen bu iskelelerin bazıları için şarkılar, şiirler yazılmış. Denizciler için de bekleyeni, geride bırakılanı temsil etmesiyle simgesel bir öneme sahip olan Beykoz’un tarihi iskelelerini tekrardan hatırlamak için sizler için derledik.
Anadolu Hisarı İskelesi
Boğaziçi’nin en dar yerinde, Rumeli Hisarı’nın karşısında yer alan Anadolu Hisarı İskelesi, önceleri kıyı boyunca uzanan yalıların baş tarafında, Hisarönü denen yerdeymiş, 1905’te yıktırılarak yerine yine ahşap bir iskele binası inşa edilmiş. Uzun yıllar hizmet veren iskele binası sonunda betonarme üzerine ahşap kaplama olarak yenilenerek 1989 yılında hizmete alındı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmesinin ardından iskele 2006 yılında kapsamlı bir yenileme çalışması günümüzdeki haline kavuştu. Anadolu Hisarı İskelesi’nin vapur yanaşma yerinin uzunluğu 21 eni 17 iskelenin sudan yüksekliği 1,3, iskele önünün minimum derinliği 4,3, maksimum derinliği 7,1 metredir iskeleye yanaşabilecek en büyük gemi tonajı 747,36 grostondur.
Beykoz Merkez İskelesi
Köyün ilk iskelesini Şirket-i Hayriye’nin inşaat işleri sorumlusu Kirkor Kalfanın yaptığını biliyoruz. Bu iskeleyi 1903 yıllarında ikinci bir iskele binası izlemiş. Eskiden, Şirket-i Hayriye vapurlarının Ahmet Mithat Efendi’nin yalısının önüne yanaştığı da anlatılıyor Yıllarca kullanılan bu ahşap iskele, hayli eskiyip ihtiyaca cevap veremez duruma gelince I989’da Beykoz Belediyesi tarafından bugün kullanılmakta olana betonarme üzerine ahşap kaplama iskele binası inşa edildi. 5 Mayıs 1989 günü hizmete açılan iskelenin vapur yanaşma yeri hayli genişletildi. Yıllar içinde yıpranan iskele binasının ahşap kaplaması 2002 Ekiminde değiştirildi. İskelenin iki yanaşma yeri vardır. Vapur yanaşma yerinin sol tarafı 41, sağ tarafı 30 metre uzunluğundadır. İskelenin sudan yüksekliği 1,3, iskelenin önündeki suyun derinliği 6,5 metredir.
Çubuklu İskelesi
1912’de inşa edilip hizmete açılan ilk Çubuklu İskelesi’nin yerine sonradan ikinci bir iskele inşa edilmiş. 1991 yılında betonarme olarak inşa edilen son iskelenin vapur yanaşma yeri beton kazık sistemindedir. İskelenin vapur yanaşma yerinin uzunluğu 17, iskelenin sudan yüksekliği 1,2, iskele önünün derinliği ise 5,6 metredir.
Küçüksu İskelesi
Diğer Boğaz iskelelerinden çok daha sonra inşa edilen Küçüksu iskelesinin bulunduğu yerde balıkçılar denize ağ attıkları, kıyıya çektikleri kayıklarını kalafat ettiği bir yermiş. 1930’lu yılların başında, Şirket-i Hayriye burada güzel bir plaj yaparak bu kıyıyı değerlendirince bir iskele inşa ederek Yukarı Boğaza giden vapurları buraya da uğramalarını sağlamış. Bu iskele ahşap olup tarihi Küçüksu Kasrının yanı başındaydı. Ne var ki, zamanla Küçüksu plajı eski rağbetini kaybetmeye başlayınca yolcusundan çok kaybetti. Son kez 1980 yılında vapur uğrayan iskelesi, kapatılınca iskele binası da çayhane olarak hizmet vermeye başladı. 2007 yazında Beşiktaş- Küçüksu hattı için yeni bir iskele inşa edildi.
Paşabahçe İskelesi
Ahşap olarak inşa edilen ve yıllarca hizmet veren ilk iskelenin bir hayli eskimesi ve ihtiyacı karşılayamaz duruma gelmesi üzerine 1989 yılında 100 metre kadar güneyinde yeni bir betonarme iskele binası ve beton kazık sisteminde vapur yanaşma yeri inşa edilip hizmete sokuldu. İskelenin vapur yanaşma yerinin uzunluğu 22, iskelenin sudan yüksekliği 1,2, iskele önünün derinliği 5,6 metredir. I970’li yılların başlarında Istinye-Paşabahçe arasında çalıştırılmaya başlanan araba vapuru seferleri için araba vapurlarının rahatça kapak atabilecekleri bir iskele yapılmıştı. 1973’te Boğaziçi Köprüsünün hizmete açılması üzerine işlevini kaybeden bu hat 1973-1974 kışında kaldırıldı. Araba vapurlarının kapat attığı kıyı ve arkasındaki küçük alan günümüzde küçük bir çocuk parkı haline getirilmiş bulunuyor.
Anadolu Kavağı İskelesi
Boğaziçi’nin Anadolu yakasında vapurların yaz-kış uğradığı en uzak iskeledir Eski ahşap iskelenin son yıllarda ihtiyacı karşılayamamaya başlaması üzerine, 1987 yılında eski ahşap iskelenin yerine yeni betonarme iskele binası yapılmış ve vapur yanaşma yeri beton kazık sisteminde, eskisinden çok daha geniş olarak yeniden yapılmıştır. İskelenin vapur yanaşma yerinin uzunluğu 21, iskelenin sudan yüksekliği 1,3 ve iskele önünün derinliği 5,5 metredir.
Kanlıca İskelesi
Köyün ilk iskelesinin ahşap olup Hoca Yahya Efendi yalısının önünde olduğu biliniyor; 1914 yılında yeni bir iskele inşa edilerek 26 Haziran günü hizmete açılmış. Günümüzdeki iskele, I990’da eskisinin aynı olarak betonarme üzerine ahşap kaplama olarak yeni baştan inşa edilen iskeledir Hemen yanında küçük bir kayık liman yer almaktadır. İskelenin vapur yanaşma yerinin uzunluğu 17, iskelenin sudan yüksekliği 1,3, iskele önünün derinliği 6,5 metredir.
Kaynak: Vira Haber
