Beykoz Çankırılılar Derneği, Türk’ün milli zenginliklerinden biri olarak kabul edilen Yaren kültürünü Beykozlular ile paylaştı
Beykoz Çankırılılar Derneği, Orta Asya kökenli olup Oğuz boylarında ve Uygur Türkleri’nde çok yaygın olan ve İslamiyet’in kabulüyle birlikte Ahilik gelenekleriyle birleşen bir sosyal kurum olan yarenliği yaşatmak ve tanıtmak amacıyla Beykoz’da bir Yaran ( Yaren) Gecesi düzenledi.
Çankırı’da sürdürülen milli gelenek
Büyüğe saygıyı, küçüğe şefkat ve sevgiyi, Anadolu misafirperverliğini ve insan olmanın ilkelerini bünyesinde barındıran bir eğlence ve muhabbet gecesi olma özelliğini taşıyan Yaren Gecesi, günümüzde özellikle Çankırı ilinde korunmaya ve yaşatılmaya çalışılan bir milli gelenek. Beykoz Çankırılılar Derneği de bu geleneği Beykoz’da yaşatmak amacıyla 26 Ocak 2013 Cumartesi akşamı bir Yaren Gecesi düzenledi.
Yoğun katılımlı gece
Beykoz Çankırılılar Derneği (BEYCANDER) Başkanı Bilal Karabacak ve Yönetim Kurulu üyelerinin ev sahipliğinde, derneğin Ortaçaşme’de bulunan merkezinde gerçekleşen geceye Beykoz Kaymakamı Süleyman Erdoğan, Beykoz eski Kaymakamı ve Diyarbakır Sur ilçesi Kaymakamı Aydın Ergün, Gençlik Hizmetleri ve Spor İlçe Müdürü Serkan Öçalmaz, CHP Beykoz İlçe Başkanı Hızır Yılmaz, Beykoz Belediyesi’nin Ak Partili ve CHP’li Meclis üyeleri, İl ve Bölge Dernekler Birliği Dönem Başkanı ve aynı zamanda Beykozlu Giresunlular Dernek Başkanı Hasan Karakaya, Batum Havalisi Derneği Başkanı Ali Kemal Kılıç, Beykoz Samsunlular Dernek Başkanı Fatih Yılmaz, STK yöneticileri, bazı muhtarlar ve davetliler katıldı.
Uğur Küpeli: Bir toplumu millet yapan, onun kültürüdür
Sunumu Beykoz Çankırılılar Derneği Başkan Yardımcısı Uğur Küpeli tarafından yapılan Yaren Gecesi, Küpeli’nin İnsanların olduğu gibi, her milletin de kendine özgü karakteri, maddi ve manevi özellikleri vardır. Herhangi bir toplumu millet yapan en önemli unsur, o milletin milli kültürüdür sözleriyle başladı.
Konuşmasının devamında misafirlere yarenlik geleneği hakkında bilgi aktaran Küpeli, Yaren kültürünün Oğuzlar’dan bu yana gelmekte olduğunu ifade ederek, devlet büyüklerinin aldığı kararların son onay merciinin, her biri bir Oğuz boyunu temsil etmekte olan 24 yarenden oluşan Yaren Meclisi olduğunu belirtti.
Yaren misafirliğinde yere oturma kültürü olduğunu da ifade eden Küpeli, misafirler yerde, yarenler ise yukarıda oturur dedi ve misafirlerini bu şekilde oturmaya davet etti.
Bilal Karabacak: Devamını dileyeceğiniz bir gece olsun!
Konukların oturma düzeni almalarının ardından ise Beykoz Çankırılılar Derneği (BEYCANDER) kurucu Başkanı Bilal Karabacak kürsüye davet edildi. Dernek Başkanı Karabacak, misafirlerini selamlayarak, hoş vakit geçirmeleri temennisinde bulundu.
Süleyman Erdoğan: Yarenliği merak ediyorum!
Dernek Başkanı Bilal Karabacak’ın ardından söz alan Beykoz Kaymakamı Süleyman Erdoğan ise, şunları söyledi: Sözlerden ziyade biz Yarenler’i bekliyoruz; onları izleyeceğiz. Yarenlik, bizim güzel bir kültürümüz. Yaren kelimesinin manasını siz daha iyi biliyorsunuz. Yaren; dostluk, arkadaşlık, yardım etmek, temas noktası demek İnsanlarımız bir araya geldikçe daha güzel, huzurlu bir toplum oluyor. Birbirimizden uzaklaştıkça ise sorunlar çıkıyor. Onun için ne kadar çok bir araya gelirsek ve birbirimizi tanırsak, beraber oynarsak, eğlenirsek, geleceğimizi daha iyi inşa etmiş olacağız. Kaymakam Erdoğan, yaşayan kültürel değerleri çok önemsediğini de belirtti.
Dünya atmosferi bizi kaynaşmaya sevk ediyor
İnsanlarımızın, gençlerimizin yararlarına ilişkin bir şeyler yapmamız lâzım. Çocuklarımızı kurda, kuşa yem etmeden; oynayarak, eğlenerek, paylaşarak yarınlarımızı daha iyi inşa etmemiz gerekiyor. Ülkemizin içinde bulunduğu durum, dünya atmosferinin sağlamış olduğu imkânlar, dünyanın içinde bulunduğu durum bizi daha çok kaynaşmaya sevk ediyor. Kaynaşma da nerede olacak? Eğlencede olacak, kültürel aktivitelerde olacak diyen Beykoz Kaymakamı, bu tür aktivitelerin devamını dileyerek, Yaren Gecesi’nin düzenlenmesinde emeği geçen herkesi kutladı. Süleyman Erdoğan, konuşmasının sonunda yarenliği merak ettiğini de sözlerine ekledi.
Her şey geleneklere uygun!
Kaymakam Erdoğan’ın konuşmasının ardından ise yarenler geleneksel oturma düzenlerine uygun olarak salondaki yerlerini alarak, usulü dairesinde geceyi başlattılar.
Türkü ve kaşık oyunları ve ikram da vardı
Yaren Gecesi, yöresel sanatçı Sami Yalçın’ın türküleriyle ve kaşık oyunlarıyla devam etti. Ardından ise geleneksel yaren oyunları çerçevesinde orta oyunlar oynandı. Gecede, misafirlere bulgurlu tavuk, ayran ve tatlıdan oluşan bir ikramda da bulunuldu.
Kaya tuzundan gece lambası açık arttırmaya çıkartıldı
Gecenin sonunda ise Beykoz Çankırı Derneği’ne gelir olmak üzere, Çankırı’nın simgesi olan ve bir çok hastalığa şifa olduğu belirtilen kaya tuzundan 30 kiloluk bir gece lambası açık arttırma usulüyle satıldı. 100 TL’den başlayan çekişmeli açık arttırma, lambaya bin (1.000.-) TL ödeyen iş adamı Mustafa Ekmekçioğlu’nda kaldı!
Yarenliğe kısa bir bakış
Yaren Meclisi’ndeki 24 bey, Oğuzlar’ın 24 boyunu temsil etmektedir. Hanlar Hanı bir boya, Beylerbeyi ise başka bir boya üye iken, diğer 22 boyun her birinin de ayrı beyleri vardır. İşte, bu 24 bey’in bir araya geldiği Yaren toplantıları, Oğuz töresine göre gerçekleşirdi. Bir şölen havasında geçen bu toplantıların her biri, diğer bir beyin otağında yapılırdı. Ancak en muhteşem şölen, Hanlar Hanı’nın otağında yapılan idi. Öyle ki, Dede Korkut, bu şâşâyı şu sözler ile anlatır: ‘Göller gibi kımız sağılır, dağlar gibi et yığılır, ozanlar gelir kopuz çalar, boy boylanır, soy, soylanırdı.‘
O dönemin Hanlar Hanı, bugünkü Yaren meclislerindeki Başağaya tekabül etmektedir.
Yarenliğin ilkeleri
Yaren meclislerinde tek usul, tek kılıç, tek bayrak esastır ve ayrılık gayrılık olmaz. Yarenlik’in vazgeçilmez ilkeleri vardır. Bu ilkeler açık ve kapalı ilkeler olmak üzere ikiye ayrılır.
Açık ilkeler şunlardır: Alın, kalp ve kapı. Yani, ALIN, KALP ve KAPI AÇIK OLMALIDIR
Alın açıklığı: Alnı açık olmak, yüz karası olmamak. Kalp açıklığı: Ayırım yapmadan herkesle muhabbet etmek, düşkün ve ihtiyaç sahibi olan herkese ayırım gözetmeksizin yardım etmek. Kapı açıklığı: Sofraların tüm herkese açık olması, yardım yaparken muhtaçlar arasında ayırım yapmama.
Kapalı ilkelere gelince: El, Beden ve dil. Yani, EL, BEDEN ve DİL KAPALI OLMALIDIR
El: Hiç kimsenin hakkına ve hukukuna tecavüz etmemek. Bel: Kimsenin namusuna kem gözle bakmamak. Dil: Tanısın ya da tanımasın hiç kimsenin dedikodusunu yapmamak, laf taşımamak, sır saklamak, kırıcı konuşmamak.
NOT: Beykozlu Çankırılılar Derneği Başkan Yardımcısı ve muhasip Uğur Küpeli’den edindiğimiz bilgiye göre, geleneğe uygun olarak Yaren Meclisi’ne kadınlar giremiyor!
Fotoğraflar için sayın Alper TÜRK’e teşekkür ederiz!
Haber: Arzu Başlantı
