İstanbul’un Anadolu Yakası’ndaki eşsiz manzarasıyla ünlü semti ‘Beykoz’un isminin nereden geldiği konusunda 3 farklı rivayet var.
Mavi ve yeşilin buluştuğu Beykoz’da ilk yerleşime dair izler M.Ö 700’lü yıllara dayanır.
BEYKOZ’UN BİLİNEN EN ESKİ ADI: AMİKOS
Bu dönemde deniz yoluyla gelip Beykoz’u kendilerine yurt edinen Traklar, Beykoz’da yerleştiği bilinen ilk halk olarak karşımıza çıkar.
Traklar, Beykoz’a geldiklerinde, kralları Amikos’un ismine binaen buraya “Amikos” adını vermişlerdir. Amikos, Beykoz’un bilinen en eski adıdır.
Boğaz’ı geçerek Beykoz’a gelen Traklar burada Bebrik Devleti’ni kurmuşlardır. M.Ö. 337 yılında Bitinyalıların saldırısına uğrayan Bebrik Devleti, uzun süren kanlı mücadele ve savaşların ardından yıkılmıştır.
Beykoz (Amikos), yönetim mekanizmasının babadan oğula geçen bir krallık sistemine bağlı olduğu Bitinyalılar devrinde tam dokuz kral görmüştür. M.Ö. 74 yılında Bitinya kralı IV. Nicomedes ölüm döşeğindeyken tüm krallığını Roma İmparatorluğuna devretmiştir.
M.S 395 yılında Roma İmparatorluğu’nun bölünmesiyle birlikte Beykoz, Bizans İmparatorluğunun egemenliği altına girer. Persler altmış yıl bu topraklarda kaldıktan sonra, 669 yılında Müslüman Araplar bu toprakları Perslerden alırlar.
Daha sonra yeniden Bizans yönetimine geçen Beykoz, 1402’de Osmanlı tarafından ele geçirilene kadar Bizans’a bağlı kalır.
BEYLERİN KÖYÜ: BEYKOZ
İstanbul’un Fatih Sultan Mehmed tarafından fethinden 51 yıl önce, Beykoz (Amikos), Yıldırım Bayezid tarafından Osmanlı İmparatorluğu’nun sınırları içerisine dâhil edilir.
Osmanlı İmparatorluğu sınırlarına dâhil edilen kentin adı bundan böyle Amikos değil, Beykoz’dur.
Beykoz isminin nereden geldiğine dair rivayetler içerisinde en bilineni, Kocaeli beylerbeylerinin Beykoz’da oturmasına nispetle üretilenidir.
Rivayete göre, Farsçada köy anlamına gelen ‘Kos’ sözcüğünün Türkçe ‘Bey’ sözcüğüne eklenmesi sonucunda ortaya çıkan Beykos (Beyköyü) sözcüğü kentin adı olarak kalmıştır.
‘BEYKOZ’ ADI CEVİZ’DEN GELİYOR
Bilinen bir başka rivayet ise, Beykoz isminin, kentin Osmanlı idaresi altına girdiği dönemden sonra kentte inşa ettirilen On Çeşmeler adlı bir çeşmenin yanında bulunan büyük bir ceviz ağacına binaen ortaya çıktığını iddia ediyor.
‘Koz’ kelimesi Farsça’da hem ceviz, hem de köy anlamına geliyor.
Bu yörede ceviz ağaçlarının çok fazla sayıda bulunması nedeniyle de bu yöreye ‘Binkos’ adının verildiği ve bu ismin zamanla ‘Beykoz’a dönüştüğü öne sürülüyor.
EVLİYA ÇELEBİ’DEN ‘BEYKOZ’ ANLATIMI
Osmanlı tarihinin en önemli seyyahlarından olan Evliya Çelebi, Beykoz’u şu satırlarla anlatır:
“(…) lebi deryadan bağlar kenarından gitmek üzere Servi Burnun’nun üç bin adım güney tarafında, bir liman-ı âzimin kenarındadır. Sekiz yüz haneli, bağ ve bahçeli, mamur bir kasabadır. Camii, mescidi, hamamı, sıbyan mektebi, küçük sokakları, ağaçlarla müzeyyen çarşı ve pazarı vardır. Çarşı ve pazarı çok bakımlıdır. Halkı bahçıvan, oduncu ve balıkçıdır. Ab-ı havası nefistir. İskelesinde bir kılıç balığı dalyanı vardır. Beş altı gemi direğini birbirine bağlayıp denize dikmişlerdir. Karadeniz tarafından kılıçbalıkları geldiğinde direğin tepesindeki âdemler ellerindeki taşları kılıçbalıklarının arkasına doğru atınca balıklar emin yerdir diye liman ağzına doğru girer. Burada ağlara takıldıklarında balıkçılar kayıklarla kılıçbalıklarına yanaşıp kargı ve tokmaklarla bunları avlarlar. Buradan içeride Akbaba, Sultan, Ali Bahadır, Dereseki, Alemdağ, Koyun Korusu, Yuşa Nebi mesireleri vardır.”
Beykoz’un günümüze gelen birçok tarihi eseri mevcuttur.
- Beykoz Kasrı 1845-1854 Abdülmecid Han
- Küçüksu Kasrı 1752 I. Mahmut
- Çubuklu Hıdîv Kasrı 1906 II. Abdülhamid Han
- Anadoluhisarı Kalesi 1396 Yıldırım Bayezit (Güzelcehisar Kalesi)
- Mihrişâh Sultan Çeşmesi 1806 III. Selim
- Anadolu Kavağı Kalesi 1630 IV. Murat
- Midillili Ali Reis Camii 1593 Midillili Ali Reis tarafından yaptırılmıştır.
- On Çeşmeler(İshâk Ağa Çeşmesi) 1550-1747 I. Mahmud
- İskender Paşa Camii ve Türbesi 1560 I. Süleyman ( Kanuni) ve II. Selim dönemlerinin devletin ileri gelenlerinden, “Magosa Fatihi” olarak tanınan Gazi İskender Paşa (ö. 1570) tarafından yaptırılmıştır.
- Karakulak Çeşmesi 1836 II. Mahmut
- Paşa Çeşmesi 1870 Abdülaziz Han
- Anadolu Feneri ve Camii 1567 (I. Mahmud döneminde yaptırılmıştır)
Yorumlar kapalı.