Kader, Ayşe, Zehra, Derya
İsimler farklı, hayatlar ve paylaşılan kaderler ortak…
Türkiye’nin her köşesinde çocuk Derya’lar var ama sonlar genelde hep aynı, yazgılar bilindik!.
Geçtiğimiz hafta, Bitlis’te bir yıl önce akrabasıyla evlendirilen 15 yaşındaki Derya’nın doğumdan sonra geçirdiği beyin kanaması sonucu öldüğü haberi basına yansıdı. 14 yaşında akrabasıyla imam nikâhıyla evlendirilen bir kız çocuğu düşünün Yaşıtları gibi okula gitmesi, arkadaşlarıyla sokakta oynaması beklenen, kendi gelişimini daha tamamlayamamış ama başka bir canlıya hayat vermeye hazırlanan, evde doğum sancılarıyla meşgul bir kız çocuğu, Derya Erken yaşta doğum yapmasından dolayı beyin kanaması geçiriyor ve sonuç; Derya yok! Bir çocuk ölürken, bir çocuk da hayat buluyor.
Türkiye’de evlilikler içindeki çocuk gelin oranının %28 ile %35 oranlarında ve mutlak sayısının da 181.036 olduğu yönünde haberler var, TÜİK bu veriler bize ait değil diye açıklama yapmış olsa da rakamlar bu şekilde. Resmi çocuk gelin oranının en yüksek olduğu iller; Kilis, Kars ve Ağrı olurken, oranı en düşük iller ise Tunceli, Rize ve Trabzon olarak karşımıza çıkıyor. Dünya genelinde ise 144 ülke arasında Türkiye 55.sırada!
Bölgesel dinamiklerin dışında erken yaş evliliklerine neden olan faktörler arasında ilk sırada aile faktörünü belirtmek yanlış olmaz! Ekonomik sıkıntılar, yoksulluk, eğitim eksikliği, gelenek-görenek, toplumsal cinsiyet rolleri vb. Uzmanlara göre; küçük yaştaki kız çocuklarının birer cinsel obje olarak görülmesi ve bu durumun namus‘ kavramı için bir risk unsuru olarak kabul edilmesi, ailelerin kız çocuklarını erken yaşta evlendirerek bu riskten kurtulmayı amaçladığı yönündedir.
Yazımı hazırlarken yaptığım araştırmada karşılaştığım en can alıcı yere gelelim. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin 2014 yılında erken yaşta zorla yaptırılan evliliklerin önlenmesi amacıyla Çocuk Gelinler Çağrı Merkezi‘ kurduğuna rastlayınca ümitlendim. Hemen 444 27 00 numaralı çağrı merkezini arayıp konuyla ilgili bilgi aldım. Bu hat üzerinden yapılan ihbarların Aile Kadın Şube Müdürlüğü’ne iletilerek işleme alındığını, projenin 24 saat hizmet verdiğini, bugüne kadar yapılan ihbarlar sayesinde yaşları 12 ile 17 arasında değişen ve zorla evlendirilmek istenen 27’den fazla kız çocuğunun kurtarıldığını ve eğitimlerine devam etmeleri sağlandığının bilgisini aldım. Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı eski Aile ve Sosyal Politikalar bakanı Fatma Şahin bu konuda çok güzel adımlar atmış, projeyle ilgili açıklamalarından bazı satır başları şöyle; Aileler, devlet yetkililerini önemsiyor ve kendilerini değerli hissediyorlar. Çocuklarını evlendirmeme konusunda daha rahat ikna oluyorlar. Bazı aileleri de devletten birinin evine gitmesi korkutuyor. Bu korku nedeniyle ikna olmaları kolaylaşıyor.
Şu ana kadar 150 okuldan 35 bin kişiye ulaşmışlar. Projeyi uygulamaya koymadan önce köy köy gezip okullarda velilere, öğretmenlere ve öğrencilere projeyi anlatmışlar ve proje hayata geçirildiğinde de yine bu okullarla bağlantılarını koparmamışlar. Okula yeniden dönmelerini sağladıkları öğrencilerin takiplerini de yine okulla işbirliği içerisinde yürütüyorlarmış.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ndeki durumu merak ettim ve telefona sarıldım. Ancak böyle bir uygulamaları olmadığını öğrendim. Bu proje Türkiye genelindeki bütün illerde hayata geçmeli! Geçmeli ki, bugün daha çok kız çocuğu okula gidebilsin, sokakta arkadaşlarıyla oyun oynayarak çocukluğunu yaşayabilsin, birey olarak hayatta bir duruşu ve geleceğe dair umutları olabilsin
Bırakın çocukların gelin olmaktan başka hayalleri olsun!
