Beykoz’un ebru hocası Nezahat Koptagit geçmiş zamanlardan günümüze kadar uzanmış tarih kokan Ebru Sanatı’nı anlattı.
Ebru tekniğiyle Atatürk’ü çizen ilk kişi’ olma özelliğine sahip Nezahat Koptagit, sanatının ilhamını Atatürk ve Türk Bayrağından alıyor. Yurtdışında ve ülkemizde belli bir tanınırlığa sahip Koptagit’in en büyük hayali; ebrudan yaptığı kumaşlarla elbise dikip Beykoz’da bir defile yapmak’.
Nişantaşı’nda bir kız meslek lisesinde çocuk gelişimi bölümünü okurken Ebru Üstadı Mustafa Düzgünman vasıtasıyla ebruyla tanışan ve Beykoz Halk Eğitim Merkezi hocalarından olan Nezahat Koptagit’le Kanlıca’daki ebru atölyesinde keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.
Ebruya ve sanata dair yaptığımız sohbette; insanın kendi beyni ve Allah’la iletişime geçmesinin en iyi yolunun ebru olduğunu söyleyen sanatçı, belediyenin ve kaymakamlığın bu sanata gerekli ilgiyi göstermemesinden şikayetçi.
Ebru deyince akla ilk olarak lale geliyor
Evet, lale bu sanatta önemli bir yere sahip. Herkes ebruda lale yapımını çok kolay görür ama en zorudur. Çünkü tek vuruş darbesi ile yapılan çiçektir. Hiçbir zaman hatasını toparlayamazsınız. Oysaki, daha zor gibi görünen gül ve karanfil ondan daha basittir. Daha çabuk hataları kapatılabilir.
Ebru sizin için ne anlam ifade ediyor?
Ebru bizim ilk tarihi Türk mirasımız. Bugün ebru üstatlarının ortaya koyduğu bir felsefe var; yaptığın şey tek ve sen de yaratılış olarak teksin. Allah’ın eliyle sende yaratıcı gücünü kullanarak ortaya bir şeyler çıkartıyorsun. Ruh alemini buraya yansıtıyorsun. Doğadaki şeylerin aslında hataları çok değil mi? Ağacın hiç biri birbirine benzemiyor. Senin yaptığın ebrunun da hiçbiri birbirine benzemiyor. Bu anlamda ne oluyor, bütün dileklerin evrene daha çabuk gidip daha çabuk kabul oluyor. Eskiden üstatlar, teknenin başına geçmeden önce dua ederlermiş. Ebru teknesinin başına geçtiğim an kendimi daha huzurlu hissediyorum ve ebru tamamen insanın ruh halinin suda görünümü.
Ebru zor bir sanat mı?
Ebruda belli bir yeteneğe ihtiyaç yok. Ebru, tamamen insanın ruh halini yansıtıyor. Renkleri suya attığın zaman bir bakıyorsun renkler birbirini geçmeye çalışıyor. Fakat asla birbirini geçemiyor. Kitreyi 1,5 saat karıştırmamızın sebebi; ne kadar çok karıştırırsan kitre o kadar kendine gelir ve daha çok ebru yapabilirsin. Severek yapman gerekiyor. Çocuk gibidir, onu severek hayalinizi anlatmanız gerekiyor. Bu şekilde çalışırsanız o size her şeyi verir. Ebruda attığınız renklerin ne anlama geldiğini de ayrıca bilmeniz gerekiyor.
Sizin sanatınızın tekniği nedir? Size özgü olan başarılarınız mesela
Ben daha çok akkaseyi ve manzarayı seviyorum. Doğa endeksliyim. Ebruda Atatürk’ü yapan ilk kişi benim. Bence ebruda modernize yok. O yüzden belli bir şeyin dışına da çıkamıyorsun aslında. Ebru resim değil, çizemiyorsun. Suda yansıma sadece görünüş, kağıda çıkan tamamen sürpriz oluyor. Birde bu sanatta baktığınız şeyi yorumlamanız lazım. Ufuklara gitmeniz gerekiyor.
Peki, ebru kağıda çıktığı an ne hissediyorsunuz?
O an huzur buluyorsunuz. Teknenin başına geçince de huzur buluyorsunuz o ayrı. Her teknenin başına geçiş beni heyecanlandırıyor. Bugün ne çıkacak acaba? Konuşamadığın her duygunu buraya yansıtıyorsun. Ebru, beyin ve Allah’la iletişimin en iyi yolu. Ebru yapınca rahatlıyorsun ve çevrendekilere daha farklı gözle bakmaya başlıyorsun. Ebru, ruhun aynasıdır. Ebruyu anlatamazsınız, ebru dipsiz bir kuyu.
Beykoz’da karşılaştığınız zorluklar var mı, Beykoz halkı bu sanatın neresinde?
Kaymakamlıktan ve belediyeden yeterli desteği alamıyoruz. İlçe Milli Eğitim Müdürü Kazım Bozbay, muhteşem bir insan. İl Milli Eğitim Müdürü Muammer Yıldız, ebru sanatına çok önem veriyor. Her ikisinin de desteği bizlere çok büyük. Ancak burada belli bir potansiyel ve talep varken belediye bizi görmezden geliyor. Beykoz halkı ise, ebru sanatına çok meraklı ve nereye gidersem gideyim mutlaka bir ebrucu buluyorum. Beykoz, sadece sanat tanıtımında eksik. Bu desteği ve ilgiyi de kaymakamlıktan ve belediyeden bekliyoruz.
Her sanatçının çılgın bir tarafı vardır, sizde sanatınızda çılgın mısınız?
Evet, bende çılgınımdır, özgürümdür sanatımda
Ebru sanatında yapmak istediğiniz ya da gerçekleştirmek istediğiniz en büyük hayaliniz nedir?
En büyük hayalim; ebrudan yaptığım kumaşlarla elbise dikip Beykoz’da bir defile yapmak.
Son olarak eklemek istediğiniz şeyler
Biz ne yaparsak yapalım olduğumuz yerde kalıyoruz. Elimizden tutan kimsemiz yok. Sanatımıza sahip çıkılsın istiyorum. Eyüp Belediyesi, Üsküdar Belediyesi bu konuda çok duyarlı fakat bizde biraz iletişim kopukluğu var. Bu olumsuzlukların en kısa sürede değişmesini temenni ediyorum.
Haber: Burcu Çelik
