Osmanlı Arşivleri’nden çıkan belgeye göre İftar vaktinin habercisi Ramazan topu ilk defa 1821 yılında Beykoz Anadolu Hisarı’ndan atılmış.
Tarihçi Yazar Yasin Özkan tarafından kaleme alınan ‘İstanbul’da Ramazan Topları Nerelerden Atılırdı?’ başlıklı yazıda Osmanlı Devleti’nde imsak ve iftar vaktinin habercisi top atılması uygulamasının ilk defa 1821 yılında Anadolu Hisarı’nda başlatıldığı belirtiliyor.
Osmanlı arşivlerinden çıkan bir belge günümüzde sadece iftar vakitlerinde atılan Ramazan toplarının sahur vaktinde de atıldığını ortaya çıkardı. Belgede ayrıca İstanbul’da topların nerelerden atıldığı da yer alıyor.
Yedikıta Tarih ve Kültür dergisi haziran sayısında yayınladığı bir belgeyle Osmanlı’da Ramazan-ı Şerif toplarının bilinenin aksine sadece iftar vaktinde değil, sahur vaktinde de atıldığını yazdı. Tarihçi Yazar Yasin Özkan tarafından kaleme alınan ‘İstanbul’da Ramazan Topları Nerelerden Atılırdı?’ başlıklı yazıda Osmanlı Arşivleri’nden çıkan bir belgeyi yayınladı. Tophane-i Âmire Müşiri, Ali Saib tarafından ilan edilen Belgede Ramazan-ı Şerif ayının af ve mağfiret ayı olduğuna dikkat çekilerek imsak ve sahur vakitlerinin ilanı için her yıl olduğu gibi 1888 yılı için de nerelerden atılması gerektiğini bir bir anlatıyor.
İLK TOP ATIŞI ANADOLUHİSARI’NDA BAŞLATILDI
Yazıda dikkat çekici bilgilere yer veren Yasin Özcan ‘Ramazan-ı Şerif ayı eskiden kalma birçok âdeti günümüz kadar ulaştırmıştır. Zengin iftar ziyafetleri, Ramazan davulu, minarelere asılan mahyalar ile iftar ve imsak vakitlerinde atılan toplar bunların başında gelir. Ancak bilindiği üzere günümüzde imsak vaktinde top atılmamaktadır.’ diyerek günümüzle Osmanlı devrinin farkını ortaya koyuyor.
Osmanlı Devleti’nde imsak ve iftar vaktinin habercisi top atılması uygulamasının ilk defa 1821 yılında Anadolu Hisarı’nda başlatıldığını yazan Özcan makalesinde Ramazan topu geleneğinin nasıl yaygınlaştığı konusunda şunları yazmış: ‘Daha sonra bu uygulama İstanbul’un çeşitli alanlarına dağılarak, Rumeli Hisarı ve Yedikule Surları’nda da başlamış, ardından da birçok noktaya dağılmıştı. Bu usulün Anadolu ve diğer eyaletlere yayılması ise pek uzun sürmeyip kısa süre sonra toplar Ankara, Maraş, İşkodra ve Akka gibi yerlerde de atılmaya başlamıştır.’
Yazıda belgenin Sultan İkinci Abdülhamid Ham devrine ait olduğu belirtilerek, ‘Bu işte, askeriyeye ait dayanaklı toplar kullanılarak ve tecrübeli askerler görevlendirilerek muhtemel kazaların önüne geçilmeye çalışılmıştır. Vesika, İstanbul’un hangi noktalarında top atılmasına izin verildiğini bizlere bildirmektedir.
Tophane-İ Âmire Müşirliği tarafından 8 Mayıs 1888 tarihinde yayınlanan belgede af ve mağfiret ayı olan Ramazan-ı Şerif’in yaklaşması üzerine imsak ve iftar vakitlerinin ilanı için atılan toplar geçen senelerde olduğu gibi aynı yerlerde atılacağı belirtilerek yerler bir bir sayılıyor.
İŞTE TOPLARIN ATILDIĞI YERLER
Osmanlı arşiv belgesinde yer alan bilgilere göre İstanbul’un Avrupa yakasında Dolmabahçe Sarayı önü, Seraskerlik Dairesi, Tophane-i Âmire Talimhanesi, Beyoğlu, Humbarahane Kışlası meydanı, Rumeli Hisarı ile Nakkaş Tabyası’nda top atışları yaptırılmış.
Anadolu yakasında ise Macar, Poyraz, Riva ve Şile’de, Rumeli tarafında; Kilyos ve Papaz Burnu mevkilerinde hem iftar hem de sahur vakitlerinde top atışları yapılması kararlaştırılmış.
(CİHAN)
