Türkiye’nin ilk cam üretim tesisi olan Paşabahçe Cam Fabrikası’nın temeli 90 yıl önce (1934) bugün Paşabahçe’de atıldı.
Mustafa Kemal Atatürk’ün verdiği talimat ile kurulan, Türkiye’nin ilk cam üretim tesis yapısı olan fabrika ve tesisin temel atım töreni Başvekil İsmet İnönü ve İktisat Vekili Celal Bayar’ın katılımıyla gerçekleşti.
MODERN TÜRKİYE MİMARLIĞINDAKİ ÖNEMİ
Paşabahçe Cam Fabrikası 17 Şubat 1934’te Atatürk’ün talimatı ile başlatılan Bakanlar Kurulu kararı sonrası İş Bankası öncülüğünde kurulmuştur.
Cumhuriyet sonrası ulus inşası, sınıf mücadelesi, işçi sınıfı ve sendikalaşması gibi birçok konuyu içerisinde barındıran fabrika, Cumhuriyet sonrası modern Türkiye’sinin inşaası için büyük önem taşımaktadır.
Kurulduğu semtin adını alan fabrika, modern kent kimliğinin kurulmasında büyük adımların atılmasını sağlamıştır. 117 bin metrekare alandan oluşan tesiste çalışan işçilerin çoğunun tesis etrafındaki ailelerden oluşması, tesisin halka ekonomik destek de sağlamış olduğunu göstermiştir.
Cumhuriyet döneminin mimari özelliklerini yansıtan fabrika yapısı, Beykoz’un Paşabahçe semtinin sosyokültürel yapısını da yansıtan bir yapı olmuştur.
Türkiye’nin ilk cam fabrikasının kurulmasının planlandığı dönemlerde cam tüketiminin yaklaşık olarak 3500 ton olduğu ülkede, kurulacak yeni fabrikayla beraber 3000 ton cam üretilecekti.
Bu sayede yeni bir emek mücadelesi de kazanılmış olacaktı. Modern Türkiye artık dışa bağımlığını bitirirken kültür kimliği oluşturma aşamasına da gelmişti.
Böylelikle Türk cam sanatı, gelişme aşamasına yeni bir mihenk taşı eklemiştir.
TARİHSEL DEĞİŞİM
Türkiye’nin cam ihtiyacını karşılamak amacıyla 4 Temmuz 1935 yılında üretime başlayan Paşabahçe Cam Fabrikası, günde 25 bin adet şişe üretmek üzere “Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları Anonim Sosyetesi” adı ile resmen tescil edildi.
400 çalışanıyla üretime başlayan fabrika 1936 yılında Paşabahçe Fabrikası, ilk işletme yılının sonunda ülkenin tüm şişe ve cam eşyası talebini 3 bin ton ile karşılar hale geldi. 2002’de üretimine son verdi.
1946 – Paşabahçe Fabrikası’na Belçika Hanrez firmasından 6 adet tek kollu şişe makinası geldi.
1948 – Paşabahçe Fabrikası için Çekoslavakya’dan Skoda marka 2 adet şişe makinası alındı.
1954 – Paşabahçe Fabrikası’na 5.000 ton/yıl kapasiteli 4 adet IS otomatik üretim makinası getirildi.
1955 – Paşabahçe Cam Fabrikası’nda ilk mekanik üretim başladı.
1957– İlk Paşabahçe mağazası İstanbul Beyoğlu’nda hizmete girdi. Paşabahçe İzmir Enternasyonal Fuarı’na ilk kez katıldı.
1960 – Paşabahçe Fabrikası’nda ilk H28 makinası çalıştırıldı.
1963– Paşabahçe’de ilk mekanik pres üretimi gerçekleştirildi.
1968 – Teknik Cam Sanayii A.Ş. ile ısıya dayanıklı cam ev eşyası ve laboratuvar cihazları üretimine başlandı.
1969 – Trakya Cam Sanayii A.Ş. sofra ve laboratuar cihazları için ısıya dayanıklı cam üretimine başladı. Paşabahçe’de 6 pota ile kristal üretimine başlandı.
1971 – Paşabahçe’de cam tasarım çalışmaları başladı ve Lizbon Uluslararası El Üretimi Cam Sergisi’ne katılım sağlandı.
1972 – Zamanın en önemli tanıtım kanalı olan fuarlar konusunda atılım yapılarak, yurtiçindeki 8 fuarda Paşabahçe için özel pavyonlar inşa edildi.
1974 – Teknik Cam’da ilk sert borosilikat cam üretimi, Paşabahçe’de de ilk sertleştirilmiş pres ürün üretimi gerçekleştirildi.
1976 – Paşabahçe’de ilk çift damla pres makinası devreye girdi.Paşabahçe New York temsilciliği kuruldu ve ilk Chicago Fuarı iştiraki gerçekleştirildi.
1977 – Paşabahçe Cam Sanayii A.Ş.’ye bağlı olarak Beykoz Öğümce Köyü’nde Dekor Fabrikası kuruldu.
1978 – İstanbul Porselen Sanayii A.Ş. Şişecam Topluluğu’na katıldı. Porselen eşyanın pazarlama ve satış faaliyetleri Paşabahçe Tic. Ltd. Şti.’ne verildi.
1980 – Sinop’ta el becerisiyle soda ve kristal camdan üretim yapmak üzere Sinop Cam Sanayii A.Ş. kuruldu.
1982 – Cam ev eşyası ürünlerini toptan ve perakende kanalda pazarlamak üzere Paşabahçe Tic. Ltd. Şti. bünyesinde yürütülen zincir faaliyetleri, yeni kurulan Paşabahçe Perakende Satışlar Ltd. Şti.’ye aktarıldı.
Paşabahçe’de ilk bilya ve otomatik dekor baskı makineleri çalıştırıldı. Paşabahçe’de ilk tablalı ve kalın dipli üretim yapıldı.
1984 – Otomatik makinelerle soda camından cam ev eşyası üretimi yapacak Kırklareli Cam Sanayii üretime geçti.
1985– Paşabahçe, İzmir Fuarı’na kendi inşa ettiği pavyonla ilk kez katıldı.
1986 – Paşabahçe’de ilk kontinü elektrik kristal fırını devreye girdi (fırın 1995’te üretime son vermiştir).
1987 – Kırklareli Cam’da ilk “sabit üfleme” ürün üretildi.
1988 – Paşabahçe’de Makine Kalıp Fabrikası’nın ürettiği ilk yerli H28 makinesi devreye alındı. Kırklareli Cam’da robot ile çaybardağı paketlemesi yapılarak, ürün paketlemede ilk defa otomasyona geçildi.
1989 – Cam ev eşyası üretiminde ilk cam robotu kullanıldı.
1990 – Öğümce Dekor Fabrikası kapatıldı. Kırklareli Cam’da ilk “forehearth” devreye alındı. Otomatik ayaklı bardak üretimine ve ilk ürün ambar barkod uygulamasına başlandı. İstanbul Porselen’de üretime son verildi.
1991– Kırklareli Cam’da şirket bünyesinde geliştirilen “çekme ayak” tekniği ile ticari üretime başlandı.
1992 – Sinop Cam Sanayii A.Ş.’de üretime son verildi. Paşabahçe’de ilk pres-üfleme makinesi devreye alındı.
1993 – Paşabahçe El İmalatı Fabrikası’nda üretime son verildi.
1994 – Paşabahçe’de yerli üretim tam otomatik makine ile ilk savurma üretimi gerçekleştirildi. Denizli Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş. Şişecam Topluluğu’na katıldı.
1995 – Kırklareli Cam’da ilk 18 kollu H28 makinesi ve ilk 3 damla presi çalıştırıldı. Denizli Cam’da kristal el üretimine başlandı.
1996 – Kırklareli Cam Sanayii A.Ş. ile Paşabahçe Tic. Ltd. Şti., Paşabahçe Cam Sanayii A.Ş. bünyesinde birleştirildi. Böylece Paşabahçe Beykoz, Kırklareli ve Mersin Fabrikalarının otomatik cam ev eşyası üretimi faaliyetleri ile pazarlama ve satış faaliyetleri aynı çatı altında toplandı.
Paşabahçe’de ilk kez fırından renkli üretim yapıldı. Kırklareli Fabrikası’nda borosilikat fırında oxy-fuel yakma teknolojisine geçildi.
Mersin Fabrikası yatırımı tamamlanarak, cam ev eşyası üretmek üzere devreye girdi. Paşabahçe Mersin Fabrikası’nda ilk çift damla pres üfleme makinesi devreye girdi.
1997 – Kırklareli Fabrikası’nda karbon kalıp ile ilk otomatik üretim gerçekleştirildi.
Otel ve lokanta kesimi ürünlerini üretmek üzere Paşabahçe ve Alman Schott firmaları tarafından Paşabahçe Schott Cam Sanayii ve Ticaret A.Ş. kuruldu. Eskişehir’de ortak yatırım fabrika inşasına başlandı.
1998 – Paşabahçe Mersin Fabrikası TS-ISO 9002 KGS Belgesi’ne hak kazandı.
Paşabahçe Cam Sanayi ve Ticaret A.Ş. TS-ISO 9001 KGS Belgesi’ni aldı. Cam Ev Eşyası Grubu, Hong Kong Fuarı’na ilk defa yerinde özel olarak kurulan standla katıldı.
Paşabahçe Mersin Fabrikası’nda ilk cam tuğla üretimi gerçekleştirildi. Satış ve dağıtım amaçlı olarak merkezi Münih/Almanya’da olmak üzere Schott Paşabahçe GmbH kuruldu.
1999 – Paşabahçe Schott Cam Sanayii A.Ş.’nin Eskişehir’de devam eden cam ev eşyası fabrikası yatırımı tamamlanarak üretime başladı.
Paşabahçe Eskişehir Fabrikası’nda Ocmi prosesi ayaklı ürün hattı devreye girdi. Paşabahçe Kırklareli Fabrikası’nda sanayi ürünlerine yönelik yüksek ısıya dayanıklı cam pres devreye alındı.
Cam Ev Eşyası Grubu’nda 4 proje için Tübitak Ar-Ge desteği sağlandı. Grup, Türkiye’de endüstri tasarımcısına yönelik olarak yaptığı çalışmalar nedeniyle Mimar Sinan Üniversitesi tarafından onur ödülüne layık görüldü.
Paşabahçe Fabrikası’nda savurma sade ürün imalatına başlandı ve Temperleme Laboratuvarı oluşturuldu.
2000 – Cam Ev Eşyası pazarında Paşabahçe markasının yurtdışında imajını geliştirmek amacıyla Almanya’da bir şirket satın alınarak unvanı Paşabahçe Glas Gmbh olarak tescil ettirildi.
Yeniden üretime geçen Eskişehir Fabrikası’nda Ocmi takma ayak makinesi devreye girdi. Cam Ev Eşyası Grubu Moskova temsilciliği açıldı.
2001 – Paşabahçe Mağazaları, yeni mağaza konseptine uygun şekilde yenilenmeye başladı.
2002 – Paşabahçe Beykoz Fabrikası’nda üretime son verildi.
Yorumlar kapalı.