Kenevir; Anadolu’da ki söylemiyle kendir. Kenevirin stratejik önemiyle ilgili bir gün yazı yazacağım aklıma gelmezdi. Yıllardır televizyonda polisiye haberlerinde izlemeye alışık olduğumuz bilmem kaç ton hint keneviri yakalandı şeklindeki uyuşturucu madde olarak kullanılan keneviri şimdilerde doğaya, insana, ekonomiye kısacası ülkeye sağlayacağı katkı boyutunda konuşmak ve değerlendirmek müthiş bir adım. Yasak olanı değil, fırsat olanı konuşuyoruz. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın Üretime geçiyoruz. açıklamasından sonra kenevir üzerine iki yıldır ar-ge yapan Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi’ne (ASAM) bağlı Kendir Enstitüsünün varlığından haberdar olduk.
Gelelim kenevirin alameti farikasına…
Bahse konu olan kenevir; bildiğimiz uyuşturucu madde olarak kullanılan hint keneviri diye tabir edilen dişi kenevir dışındaki sanayi tipi kenevir, kendirmiş. Sanayi tipi kenevirle; otomotivden inşaata, enerjiden savunmaya, tıptan tekstile dokuz farklı sektörde 50.000 çeşit ürün yapılabilmesi mümkünmüş.
Osmanlı döneminde halatlar, çuvallar, donanmada kullanılan yelkenler kenevir bitkisinden üretilmiş olan iplik ve kumaştan yapılmış, mukavemeti fazla olduğu için. 1937 Amerika’sında Henry Ford’un yaptığı araç hem kenevirden yapılmış hem de kenevirden üretilen yakıtla çalıştırılmış. Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk kuşyemi yapımı ve sanayide kullanımı için Trakya bölgesi ve Kastamonu’da kendir ekimi yönünde adım atmış ancak bir süre sonra yeterli üretim olmadığı için sanayi gelişememiş ve o dönem kurulan iplik fabrikaları da zamanla kapatılmış. Bir taraftan uluslararası baskılar ve yasaklar diğer taraftan ülkede çıkarılan bazı yönetmeliklerle şuan Türkiye’de sadece 19 ilde kendir ekimi yapılıyor. Samsun’un ekim merkezi olacağı kendir;
%80-85 gibi çok yüksek oranda selüloza sahip ve kağıt yapımında kullanılıyor. İlk kağıt olarak bilinen Papirusun kenevirden yapıldığı biliniyor. 8 kere dönüştürülebilir ve bio bozunur özellikte. Milyar dolar kağıt ithalatımız olduğu düşünüldüğünde kendi ürettiğimiz kendiri kağıda dönüştürdüğümüzde ekonomiye ve cari açığa ciddi ölçüde katkı sağlanmış olacak.
Plastiğin kullanıldığı her alanda hammadde olarak kullanılıyor. Yine her alanda kullandığımız petrolün milyar dolarlık ithalatı düşünüldüğünde kenevirden üretilecek biyodizelin ülke ekonomisine sağlayacağı katkı tartışılmaz.
Zırh özelliğiyle otomobil, uçak kaporta ve gövdesi yapılabiliyor. Yakıt tasarrufu sağlıyor, uzun ömürlü, demir- çeliğe göre 10 kat mukavemetli ve ucuz üretim maliyetli.
Asfalt yapımında kullanıldığında 100 sene dayanıklılığı söz konusu.
Topraktaki radyasyonun emilmesinde ve mahsul verimliliğini artırmada çok etkili. Öyle ki, Rusya Çernobil’in yarattığı radyasyon etkisinden kenevir ekerek kurtulmuş. Geçtiğimiz yıl Taşköprü sarımsağının verimini arttırmak için kenevir ekimi yapılmış.
Hava kirliliğiyle mücadelede etkili. 1 dönüm kenevir 25 kat fazla oksijen verme özelliğine sahip. Bitki az suya ihtiyaç duyduğu için hemen her yerde yetişmesi mümkün. 1 dönüme 3-4kg ekildiğinde, 5 ayda 5 metre büyüyen yıllık bir bitki. Yağı omega yönden zengin.
250’ye yakın hastalıkta kullanılıyor; MS, AİDS, kanser tedavisi üzerine araştırmaları sürüyor.
Amerika’da çiftçilerin kenevirden ürettikleri biyodizel ile kullandıkları traktörlerle hasata gitmesi; sonradan tarım ülkesi haline gelen Hollanda’nın ekim kapasitesini artırması; Almanya’nın talebe yetişemeyip AB’yi farklı ülkelerde ekim konusunda fonlaması; İsrail’in özel seralar kurarak daha fazla ürün alması ve medikal kullanımda dünya lideri olması; STK’ları, lobileri kurulan bu stratejik bitki için ülke olarak aksiyon almış olmamız ve cumhurbaşkanımızın açıklaması sonrası 2bin iş adamının kendir yatırımı için talip olması oldukça umut verici. Denetimli üretim hamleleri ve kooperatifleşme ile birlikte başarı kaçınılmaz.
